Actueel 2018 en Trends

Op deze webpagina worden actuele onderwerpen gedurende het kalenderjaar 2018 belicht. Onderwerpen waarbij het accent op de actualiteit ligt en/of onderwerpen die een trend aangeven, een ontwikkeling schetsen. Op de aan de webpagina gekoppelde sub-pagina’s zijn/worden diverse onderwerpen verder uitgewerkt/toegelicht. 

 

 

Waterstanden grote rivieren Nederland 2018
Worden extreem lage waterstanden ‘normaal’? Wat zijn de gevolgen?

Na de extreem lage waterstanden gedurende een aantal maanden zijn de waterstanden in de grote rivieren van Nederland naar meer gangbare waterstanden voor de tijd van het jaar teruggekeerd. Na lange tijd is zelfs  de stuw bij Driel weer geopend om het rivierwater vlot af te kunnen voeren (27-12). Herstel van de waterstanden betekent echter niet dat de gevolgen van de lange droge, zonnige en warme periode voorbij zijn.

Lees verder  >> Lage Waterstanden

 

 

 

 

 

Aanhoudende lage waterstanden
De extreem lage waterstanden in de grote rivieren houden nog steeds aan. Nieuws zijn de lage waterstanden niet meer, maar de lage waterniveaus zijn daarom niet minder opmerkelijk. En de nadelige effecten kunnen nog heel lang doorwerken. Oktober 2018 is nu al de vierde maand op rij dat de waterstanden bij Lobith rond het zeer lage waterpeil van 7,00 m +NAP schommelen. Soms een paar decimeter er boven, maar de komende dagen wederom een paar decimeter eronder. Voor dinsdag a.s. wordt de stand 6,75 m +NAP aangegeven (berichten NOS Teletekst 13-7). De waterstanden hebben nog steeds een dalende lijn. Ook in Duitsland en Zwitserland. Normalisering van de waterafvoer en waterstanden is nog niet in zicht. De aankomende week gaat er naar alle waarschijnlijkheid wel neerslag vallen. Maar hoeveel en of dit het begin van de gewenste normalisering zal geven is twijfelachtig.

Gemaaid gras in uiterwaarden
De gortdroge uiterwaarden zijn door de meerdere tientallen millimeters neerslag in de afgelopen weken, in Nederland weer tot groei gekomen. Het mooie nazomerweer zorgde voor een snelle groei van het gras. Grasmaaien was op een aantal plaatsen mogelijk. Het gras geeft een belangrijke aanvulling van de wintervoorraad voor het melkvee. Op de foto’s  wordt het gras binnen gehaald op de uiterwaarden in de omgeving van Gorinchem (onderstaande foto; 27-9-2018) en in de omgeving van Maurik. Op de bovenste foto (5-10-2018) zijn de eerste herfstkleuren duidelijk te zien.

 

Tips voor fietstochten met herfstkleuren
Genieten van herfstkleuren langs de rivieren is anders en minder intensief dan in de bossen. Veelal gaat om vergezichten met begroeiing en met bossen in herfstkleuren verder weg. Tot de in (de eerste weken van) november is de herfstpracht te ervaren. Enkele tips.

 

 

* Fietstocht langs Lek en Nederrijn. Bijzonder mooi zijn de vergezichten over de rivier Lek/Nederrijn met de uitlopers van de Utrechtse Heuvelrug en de Veluwe op de andere oever. Tussen Maurik en Arnhem zijn de vergezichten met herfstkleuren fenomenaal. Fiets bij voorkeur langs de rivier over de dijken op de zuidelijke oever tussen Culemborg (NS-station) en Arnhem (NS-station). De bossen op de andere oever laten prachtige herfstkleuren zien. Op de foto hierboven de uiterwaarden bij Lexkesveer (5-10-2018). 
Het traject is eventueel in te korten door gebruik te maken van de regionale spoorverbinding tussen Arnhem en Tiel. Deze treinverbinding heeft meerdere stations die in Kesteren en Opheusden op enkele kilometers afstand van de rivierdijken verwijdert liggen.
Volg in de omgeving van Arnhem voor de route naar het NS-station - de fietsroute Arnhem-centrum. Na het passeren van de brug over de Nederrijn is het station niet ver weg.

 

 

Onderweg is het Veerhuis Opheusden langs de rivier bij het veer Opheusden-Wageningen een mooie pauzeplaats. Aan de overkant, op de andere oever vlak bij het veer, ligt het natuurgebied De Blauwe Kamer (Utrechts Landschap); een rivieroeverreservaat. In dit gebied is een wandeling van ongeveer 3 km te maken. Op de uitlopers van de Utrechtse Heuvelrug zijn de mooiste herfstkleuren te bewonderen. Middenin het gebied staat een Panorama Restaurant.

 

  

 

* De Linge Fietsroutes. Fietsen langs de Linge is ook bijzonder mooi in de herfst. Maak zelf een keuze voor een route tussen bijvoorbeeld Geldermalsen en Gorinchem. Let op: De veerpontjes varen laat in het jaar niet. Er zijn op de routes een aantal brugverbindingen om van oever te wisselen. Bij het uitstippelen van een leuke route kan altijd gebruik gemaakt worden van de regionale spoorlijn Geldermalsen-Gorinchem-Dordrecht.

Zie voor beschrijvingen van de Linge Fietsroutes >> Linge Fietsroutes 

 

* Fietstocht langs rivier de Waal 

 

 

 

Een fietstocht langs de Waal kan gestart worden in bijvoorbeeld Gorinchem of in Zaltbommel. Beide plaatsen hebben een treinstation. Als eindplaats ligt Nijmegen voor de hand. Deze plaats heeft een treinstation met een groot aantal treinverbindingen naar plaatsen in Nederland. Zie voor de fietsroute van de stations in Gorinchem en in Zaltbommel naar de fietsroute langs de rivier de beschrijving van de Fietsroute Rivierengebied >> Fietsroute Rivierengebied 
Voor de route naar het station in Nijmegen. Fiets bij Nijmegen in Weurt direct na de brug over de sluizen van het kanaal naar links (route centrum) en volg de fietsroute via KNP 44 naar KNP 20. Sla enkele tientallen meters voor KNP 20 RA  en fiets de Nieuwe Marktstraat in richting KNP 19. Vervolg bij KNP 19 de route naar KNP 18 bij het treinstation. 

De afstand van de fietstocht is aanzienlijk. Van Gorinchem naar Nijmegen circa 80 kilometer. Van Zaltbommel naar Nijmegen circa 55 km. Volg op de fietstocht eenvoudig de dijken langs de Merwede en de Waal van Gorinchem naar Zaltbommel. Steek de rivier over via de brug bij Zaltbommel. Neem bij het naar het beneden rijden op de brug, na een paar honderd meter het fietspad RA, richting Zaltbommel. Sla op de dijk bij het fietsknooppunt 78 direct RA, richting Hurwenen en Rossum. Blijf het fietspad op de dijk langs de rivier volgen. De fietsroute naar Nijmegen bestaat vrijwel geheel uit fietspaden op de rivierdijken langs de Waal

 

 

 

* Fietstochten Rivierengebied
De beschrijving van de Fietsroute Rivierengebied geeft een aantal mogelijkheden voor afwisselende fietstochten in het rivierengebied tussen Gorinchem, Zaltbommel, Slot Loevestein en Woudrichem. De afstanden variëren van circa 25 tot 50 km. Tijdens de fietstochten kan gebruik gemaakt worden van een aantal veerverbindingen tussen de plaatsen. Zie voor de beschrijving van de fietstochten >> Fietsroute Rivierengebied - Natuur- en landschapsbeleving 

 

        ________________________________ © hn - 14,16 en 19 oktober 2018 ________________________________ 

 

 

 

 

 

Opnieuw zeer lage waterstanden in grote rivieren – september 2018
Na een lichte stijging van de waterstanden in de laatste week van augustus en de eerste week van september, dalen de waterniveaus in de grote rivieren in Nederland opnieuw naar zeer lage waterstanden. Bij Lobith is de grens van 7,00 meter +NAP op maandag 17 september gepasseerd. Het ziet er naar uit dat de waterstand bij dit meetpunt de komende dagen verder zal zakken. De verwachting voor aanstaande zaterdag (22-9) is 6,85 meter +NAP (NOS Teletekst; 18-9).

 
Het neerslagtekort van de zomer is een aanzienlijk tekort aan regenwater gebleven. De neerslag in de afgelopen weken bleef over het algemeen beperkt tot regenbuien tijdens een beperkt aantal dagen. Deze neerslag in Zwitserland, Duitsland, Frankrijk, België en Luxemburg, zorgde af en toe voor wat extra waterafvoer via de rivieren. De beperkte neerslag en het overwegend zonnige weer met hoge temperaturen in de afgelopen weken zorgden voor de daling van de waterstanden waar we op het ogenblik in Nederland en in de andere landen mee te maken hebben. 

 
Twee dagen geleden is nog een neerslag tijdens en rond het aankomende weekend verwacht van veelal niet meer dan 4 mm per etmaal. Deze verwachte neerslag is op vooral vrijdag en zondag aanstaande, in de meeste landen op een aantal plaatsen bijgesteld en vermeerderd naar 5-10 mm en 10-20 mm. Dit is een substantieel grotere neerslag die voor meer water in de rivieren kan zorgen. Na het weekend wordt een week met een aantal droge dagen verwacht. In de eerste week van oktober is volgens de verwachtingen een periode met meer neerslag op komst. De temperaturen zullen overdag in de komende dagen dalen van 25-30 graden, naar temperaturen van circa 15-20 graden Celsius.

Op welke wijze de verwachte neerslag van invloed zal zijn op de waterstanden in de grote Nederlandse rivieren is nog onzeker. Blijft het bij een waterstand die in en na het weekend enkele decimeters stijgt? Of is er sprake van een meer structureel herstel? De feitelijke waterstanden zullen dat de komende weken moeten uitwijzen.
De aanhoudende lage waterstanden zijn onder meer nadelig voor de zoetwaterhuishouding in Nederland, scheepvaart, landbouw, het herstel van de waterkwaliteit en voor de natuur meer in het algemeen. 

 

Zie voor actuele informatie over de waterstanden de hierboven vermelde Teletekst. Uitgebreide informatie over Nederlandse vaarwateren waaronder de waterstanden is te vinden op de website van Rijkswaterstaat. De website geeft achtergrondinformatie en actuele informatie. 

 

           ________________________________ © hn - 20 september 2018 ________________________________

 

De waterstanden stijgen de komende dagen met enkele decimeters. De prognose is dat de waterstand bij Lobith van dinsdag 3 september tot en met vrijdag 7 september toeneemt van 7.00 meter tot 7.35 meter +NAP

(gegevens NOS Teletekst 3/9). Een lichte stijging bij waterstanden die nog steeds zeer laag zijn.

Naar verwachting zullen de komende weken en zo als dit er nu uitziet de gehele maand september, de waterstanden in Rijn en IJssel laag blijven. De extreem lage waterstanden van 7.00 meter en lager zullen bij Lobith hoogstwaarschijnlijk dit jaar niet meer niet voorkomen. Aannemelijk is dat de waterstanden langzaam naar meer normale waarden stijgen.

Dit is de laatste update over de lage waterstanden in 2018

Zie voor actuele informatie over de waterstanden de hierboven vermelde Teletekst pagina 720 (en 721 voor stremmingen en dergelijke). Uitgebreide informatie over Nederlandse vaarwateren waaronder de waterstanden is te vinden op de website van Rijkswaterstaat. De website geeft achtergrondinformatie en actuele informatie.

 

 

Update 14 augustus
Recente foto’s lage waterstanden Rijn en IJssel

 

In Nederland is de afgelopen dagen op de meeste plaatsen enkele tientallen millimeters regen gevallen. De neerslag verzacht de negatieve effecten van het warme en droge weer enigszins. Het gras kan weer groeien en de waterkwaliteit in waterlopen en meertjes zal mogelijk niet verder verslechteren. Het neerslagtekort dat de afgelopen maanden is opgebouwd, is echter nog lang niet aangevuld. 

De neerslaghoeveelheden in het stroomgebied van de Rijn zullen de komende veertien dagen naar verwachting beperkt zijn tot op veel plaatsen niet meer dan enkele millimeters op een beperkt aantal dagen. Een (onweers-) bui kan hier en daar voor meer millimeters neerslag zorgen. Alleen voor het oostelijk deel van Zwitserland en het westelijk deel van Oostenrijk is de verwachting dat er meer neerslag zal vallen. De temperaturen zakken over het algemeen langzaam van dertig graden, richting de twintig graden Celsius. Op veel plaatsen is het de meeste dagen zonnig weer. Over het algemeen is er weinig wind; 1-3 Bft. Zo zijn de verwachtingen.

De komende twee weken lopen de waterstanden in Rijn en IJssel  (tijdelijk) licht op. Maar meer dan enkele decimeters zal het niet snel zijn. Naar verwachting blijven de waterstanden op een laag niveau.
Voor de Maas ligt de situatie anders. De neerslag die tijdens de (onweers-) buien in het heuvellandschap gevallen is, zorgde op een aantal plaatsen voor een aanzienlijke verhoging van de waterafvoer en een verhoging van de waterstanden. Bovendien kan het rivierwater vastgehouden worden bij de sluizen en stuwen. Een voorbeeld; op dinsdag 14 augustus is bij Borgharen een verhoging van 112 cm gemeld (NOS Teletekst 720), een plotselinge en aanzienlijke stijging. 

 

 

 

 

Tijdens een fietstocht van Nijmegen naar Deventer langs Rijn en IJssel op zondag 12 augustus 2018 waren de lage waterstanden duidelijk zichtbaar. Op die dag was het waterpeil bij Lobith circa 7,00 m +NAP en bij de IJsselkop circa  6,50 m +NAP.

De fiets- en voetveren bij Millingen-Lobith (Rijn) en bij Lathum-Rheden (IJssel) varen vanaf de dijk gezien vele meters lager over de rivier (zie foto’s). De aanlegplaatsen zijn nog net te gebruiken. Binnenvaartschepen moeten op de IJssel voorzichtig manoeuvreren in de smalle vaargeul. Op de foto vaart een schip over de bochtige IJssel stroomopwaarts in de omgeving van Gorssel. Motorjachtjes ondervinden op momenten zonder veel (beroeps) scheepvaart minder belemmeringen op de IJssel. De beperkte tegenstroom is een gunstige bijkomstigheid.

 

 

 

 

 

Zie voor actuele informatie over de waterstanden de hierboven vermelde Teletekst pagina 720 (en 721 voor stremmingen en dergelijke). Uitgebreide informatie over Nederlandse vaarwateren waaronder de waterstanden is te vinden op de website van Rijkswaterstaat. De website geeft achtergrondinformatie en actuele informatie.

 ________________________________ © hn - 14 augustus 2018 ________________________________

 

De verwachte lage waterstanden voor de tweede helft van juli zijn snel een feit geworden. De hoge temperaturen en het uitblijven van substantiële neerslag in de stroomgebieden van de Rijn en de Maas hebben in korte tijd voor lage waterstanden in de grote rivieren gezorgd.
In Nederland is deze zomer sprake van een droogterecord. Tot dit jaar stond dit record op het jaar 1976.
De hoge temperaturen en geen of een geringe neerslag zorgen ook de komende tijd voor zeer lage waterstanden in de Rijn en vooralsnog in een wat mindere mate in de Maas.

Algehele veranderingen van de zeer droge en warme weersomstandigheden zullen de laatste week van juli en de eerste week van augustus naar verwachting niet optreden. De verwachte, veelal plaatselijke (onweers-) buien kunnen in de tweede helft van de laatste week van juli voor neerslag in de stroomgebieden van de Rijn en van de Maas zorgen. De verwachte hoeveelheden neerslag over grotere gebieden beschouwd, zijn naar verwachting beperkt. Uitzondering vormt het zuidelijk en oostelijk deel van Zwitserland. Daar wordt een intensievere neerslag verwacht, die bovendien langere tijd aanhoudt. Deze neerslag draagt bij aan vooral een blijvende basisaanvoer van rivierwater. Maar geeft geen onmiddellijke en geen aanzienlijke stijging van de waterstanden in Nederland. 

Algemeen beeld voor de laatste week van juli en de eerste week van augustus is overwegend aanhoudende lage waterstanden in de Rijn en de daarmee verbonden grote rivieren in Nederland, zoals Waal, Merwede, IJssel en Nederrijn. 
Voor het stroomgebied van de Maas kunnen buien in de komende dagen voor een tijdelijke en beperkte stijging van de waterstanden in de Maas zorgen. Ook voor de Maas geldt dat de waterafvoer de komende twee weken over het algemeen beperkt zal zijn.

De verwachte waterstanden voor Lobith liggen de komende dagen van donderdag  26-7 en zondag 29-07 tussen de 745 cm en 730 cm +NAP bij Lobith (verwachte waterhoogten op 25-7, NOS Teletekst pagina 720). Op pagina 721 is informatie te vinden over stremmingen van waterwegen als gevolg van bijvoorbeeld lage waterstanden en bruggen die niet geopend kunnen worden ten gevolgen van de hitte.
Zie voor actuele informatie over de waterstanden de hierboven vermelde Teletekst. Uitgebreide informatie over Nederlandse vaarwateren waaronder de waterstanden is te vinden op de website van Rijkswaterstaat. De website geeft achtergrondinformatie en actuele informatie.

 

Zie voor aandachtspunten en tips voor het varen bij lage waterstanden het volgende tekstgedeelte op deze webpagina.

 

 

          ________________________________ © hn - 26 juli 2018 ________________________________ 

 

De voorspelling is dat het waterpeil in de grote rivieren de komende dagen zal zakken en dat dit weekend ( 15 juli) een ‘verlaagde waterstand’ bereikt zal worden. Bij Lobith is dit een waterstand van 7,75 meter +NAP en lager. Verlaagde waterstanden in de grote rivieren hebben onder meer gevolgen voor de beroepsscheepsvaart en de recreatievaart. 

 

 

    
Verlaagde waterstand bij Lobith
Juni 2018 was een warme en zeer droge maand in Nederland. In de stroomgebieden van Rijn en Maas is in een aantal regio’s nog wel een aanzienlijke hoeveelheid neerslag gevallen. In combinatie met de grote hoeveelheden smeltwater van sneeuw uit de wintermaanden in vooral Zwitserland, zorgden ervoor dat de waterstanden in de grote rivieren in Nederland op een aanvaardbaar peil bleven. Zo bleef het grote Bodenmeer maandenlang gevuld met een aanzienlijke hoeveelheid water. Dit zorgde mede voor een min of meer constante basisaanvoer van rivierwater vanuit Zwitserland en Zuidwest Duitsland.

 

Het waterpeil in de Rijn bij Lobith zakte eind juni en begin juli weliswaar onder de 8,00 meter, maar steeg daarna weer enkele decimeters door neerslag in het stroomgebied van de Rijn. Op woensdag en donderdag 11 en 12 juli 2018 lag de waterstand rond de 8,10 meter +NAP. Dit wordt als een ‘normale waterstand’ gezien.
De voorspelling is dat het waterpeil de komende dagen zal zakken en dat dit weekend een ‘verlaagde waterstand’ bij Lobith bereikt zal worden. Dit is bij Lobith een waterstand van 7,75 meter +NAP en lager.
De stand van 7,75 meter +NAP wordt door Rijkswaterstaat gehanteerd als waterstand waarop en waaronder sprake is van een ‘verlaagde waterstand’ bij Lobith. Voor zondag 15 juli wordt een waterstand van 7,80 meter voor Lobith gegeven en voor maandag 16 juli 7,70 meter (voorspelling NOS Teletekst 12 juli).

De weersvoorspellingen geven op de wat langere termijn wel enige neerslag in het stroomgebied van de Rijn, maar dit blijft volgens de voorspellingen overwegend beperkt tot een aantal dagen met enkele millimeters. Alleen in het oostelijk deel van Zwitserland en in Oostenrijk zijn dagen met meer neerslag in het vooruitzicht gesteld.
De temperaturen liggen volgens de voorspellingen overdag overwegend rond de 25 graden Celsius of enkele graden hoger. De kans op onweersbuien is aanwezig. Deze kunnen voor moeilijk te voorspellen (lokale) neerslaghoeveelheden zorgen.

De waterstanden in de Maas zijn eveneens laag in Nederland. De aanvoer van rivierwater is de afgelopen weken sterk afgenomen. De weersvoorspellingen geven voor de komende week weinig neerslag in het stroomgebied van de Maas. Ook hier gelden overwegend temperaturen van rond de 25 graden Celsius en een kans op onweersbuien. Deze (kans op) onweersbuien kunnen in dit stroomgebied eveneens voor moeilijk te voorspellen neerslaghoeveelheden zorgen. Een verschil van de Maas met de Rijn is dat naar verhouding veel kleinere hoeveelheden neerslag nodig zijn om de waterstanden in de Maas weer te doen stijgen.

‘Verlaagde waterstanden’ in grote rivieren in Nederland zijn komende week te verwachten
De kans is groot dat Nederland de komende week te maken krijgt met ‘verlaagde waterstanden’ in de grote rivieren. Een verlaagde waterstand bij Lobith is van directe invloed op het waterpeil in Waal, Merwede en IJssel. Of deze verlaagde waterstanden langer aan zullen houden hangt vooral af van de neerslaghoeveelheden die de komende weken daadwerkelijk zullen gaan vallen in het stroomgebied van de Rijn.

De waterstand bij de IJsselkop komt rond de 7,00 meter +NAP komen te liggen. Dit is een zeer lage waterstand die van directe invloed is op de vaarmogelijkheden op de IJssel. Dit geldt zeker op het traject tussen de IJsselkop en Doesburg. Ook verder stroomafwaarts zijn er lastige trajecten.

 

 

 

Zoveel mogelijk (rivier)water vasthouden
De waterstand in de Nederrijn en de Lek vanaf Driel tot de stuw bij Hagestein blijft enigszins op peil door de drie stuwen in dit riviertraject. De waterafvoer via de Nederrijn en Lek zal zeer gering zijn. De waterstroming tussen de IJsselkop en Driel en tussen de stuwen van Driel tot Hagestein is zo goed als afwezig. 
De waterafvoer in de Maas is eveneens gering. Het waterpeil wordt met behulp van stuwen en sluizen tot en met Lith op een aanvaardbaar niveau gehouden. Toch is ook in deze rivier de lage waterstand merkbaar zoals ondieper vaarwater en weinig stroming.

Geen of weinig water doorlaten bij de stuwen is een van de maatregelen die genomen worden. Een andere maatregel die toegepast wordt is het ‘zuinig schutten’. Het aantal schuttingen op de grote rivieren Maas en Nederrijn en Lek wordt beperkt. 

Verderop, aan de kant van de zee, wordt het zoete water grotendeels vastgehouden in het Haringvliet. Minder rivierwater verlaat via de spuisluizen het Haringvliet naar de Noordzee. Dit is gunstig voor de waterstand in de benedenloop van de grote rivieren. Nieuwe Merwede, Biesbosch, Amer en Bergsche Maas blijven voldoende water houden. 
Via de spuisluizen bij Kornwerderzand en Den Oever verlaat weinig of geen rivier- en polderwater het IJsselmeer. Het IJsselmeer en de benedenloop van de IJssel blijft zodoende gevuld met een aanvaardbare hoeveelheid water.
De maatregelen voor het vasthouden van rivierwater in het IJsselmeer en in het Haringvliet zijn al een van kracht.

De gevolgen van de verlaagde waterstanden voor de scheepvaart zijn aanzienlijk. Voor de recreatievaart betekenen de lage waterstanden extra opletten.
Veel binnenvaartschepen kunnen bij een dergelijke waterstand minder lading meenemen. Met minder lading wordt de diepgang van de vrachtschepen beperkt. Ook zal zo gevaren moeten worden zodat de schepen niet vastlopen. Ondieptes in rivieren worden zoveel mogelijk vermeden. Er is voor de schippers minder ruimte om te varen en te manoeuvreren.
 
Hieronder volgen een aantal aandachtspunten die van belang zijn voor motorbootvaarders en andere watersporters zoals kanoërs en roeiers. 
Op deze website staan een aantal beschrijvingen en verslagen van vaartochten door Nederland die het een en ander verder kunnen verduidelijken. Zie bijvoorbeeld de sub-pagina ‘Waterstanden en Stroming’ van de webpagina ‘Grote Rivieren’.

Lees meer >> Waterstanden en stroming

Aandachtspunten en Tips
* In het algemeen geldt: weinig rivierwater geeft minder ruimte om te varen!
Weinig water in de rivier betekent minder ruimte om te varen. Vooral bij een gezamenlijk gebruik van het vaarwater door beroepsvaart en recreatievaart is dit een belangrijk punt om rekening mee te houden.
 
* Voldoende water onder de boot om te varen?!
Let goed op of er voldoende water staat om te varen, aan te leggen en dergelijk. Ook stenen aan de waterkant kunnen meer problemen opleveren. Wees extra voorzichtig met het (dicht) langs de oever varen. Plaatsen waar onder gemiddelde omstandigheden gevaren kan worden, kunnen bij de lage waterstanden problemen opleveren.
Raadpleeg voor meer informatie Wateralmanak 1 en 2 en een recente Waterkaart. De Waterkaarten geven een beeld van de ondiepe en diepere gedeelten van het (vaar)water. In de Wateralmanak staan gegevens waar men (bij lage waterstanden) rekening moet houden. Zoals met ondieptes en dergelijke.

* In de vaargeul blijven?!
Buiten de vaargeul varen is veelal niet meer mogelijk. Met kleine motorboten is het op veel plaatsen mogelijk om bij hogere waterstanden buiten de vaargeul te varen. Bij lage waterstanden ligt dit anders. Buiten de vaargeul kan te weinig water staan.

* Niet meer tussen en vlak langs de kribben varen!
Tussen de kribben staat over het algemeen maar weinig water meer. Komt er op hetzelfde moment een groot binnenvaartschip voorbij dan zal op veel plaatsen het water tussen de kribben (tijdelijk) weggezogen worden. 
Bij het passeren van de kribben zal niet al te dicht langs de kribben gevaren moeten worden om de stenen (onder water) te vermijden.



* Andere stroming en andere golfslag!
Weinig water in de rivier betekent een andere stroming en een andere golfslag. Een beperkte stroming is veelal gunstig te noemen. Door de beperkte waterafvoer is bij het stroomopwaarts varen van de grote rivieren minder tegenstroom. Tussen de stuwen kan deze vrijwel afwezig zijn. 

Is er een eb- en vloedwerking op de rivier, dan kan opkomend tij juist bij lage waterstanden in de rivieren meer van invloed zijn; sterkere vloedstroom en een tijdelijke (in verhouding) hogere waterstand. Het een en ander houdt ook verband met de optredende waterstanden langs de kust.

De golfslag verandert. Enkele voorbeelden. Aan de oevers en bij de kribben kan sprake zijn van een soort ‘brandingsgolven’.  Golven die veroorzaakt worden door grotere vrachtschepen of door grotere (snelvarende) pleziervaartuigen en ondiep water. Het zijn steilere en hogere golven dan men verwacht en welke bij hogere waterstanden voorkomen.

Op de rivier kunnen hekgolven van (grote) vrachtschepen in omvang toenemen en lang op de rivier blijven ‘doorgolven’. Bekend zijn de grote hekgolven achter de geladen zes-baks duwbootcombinaties. Deze grote golven kunnen vele honderden meters achter het vrachtschip ‘doorgolven’. 

* Schroefwater vrachtschepen!
De werking van het schroefwater van (grote) vrachtschepen is bij lage waterstanden intensiever. Minder water betekent over het algemeen meer en een krachtigere turbulentie van het rivierwater. Vaar niet vlak achter een (groot) varend vrachtschip langs. Houd meerdere honderden meters afstand. Dit geldt zeker voor kano’s en roeiboten.

* Extra opletten bij het schutten in de sluizen!
Het verschijnsel van meer en krachtigere turbulentie van het water kan in de sluizen ook optreden. Dit wordt vooral veroorzaakt door de vrachtschepen, wanneer er minder water in de schutsluis staat dan gemiddeld. Hiervan is vooral sprake wanneer het waterpeil in de schutsluis op het lage niveau staat van de stroomafwaartse zijde van de rivier. Al naar gelang de vaarrichting is dit dus het geval bij het invaren of bij het uitvaren van de schutsluis.

Om zoveel mogelijk rivierwater vast te houden zal het aantal schuttingen van de sluizen beperkt worden. Snel schutten voor een of enkele (plezier) vaartuigen zal minder snel gedaan worden. Het ‘zuinig schutten’ betekent minder schuttingen, langere wachttijden en veelal meer vaartuigen in de schutsluis.

In het algemeen geldt voor kanoërs, roeiers en degenen die met kleine motorbootjes varen dat een aantal motorboten die snel de schutsluis uitvaren  ook voor een krachtige turbulentie en een flinke golfslag van het water kunnen zorgen. Ze veroorzaken veelal meer golfslag dan de binnenvaartschepen.

Lagere waterstanden komen regelmatig voor
Vrijwel ieder jaar zijn er een of meer perioden met lagere waterstanden. ‘Verlaagde waterstanden’ komen minder vaak voor, maar lijken in frequentie toe te nemen. Ook kunnen ‘verlaagde waterstanden’ langdurig aanhouden. Bovendien worden lage waterstanden snel nog lager dan voorheen. De waterstanden bij Lobith blijven niet meer langere tijd schommelen tussen 7,90-7,70 meter +NAP, maar zakken vrij gemakkelijk hieronder.

Terugkeer naar normale waterstanden kan soms in enkele dagen tot stand komen. Bij ‘verlaagde waterstanden’ die een aantal decimeters onder het peil van 7,75 meter liggen, is daar echter meer neerslag voor nodig dan enkele plaatselijke of regionale regenbuien in het stroomgebied van de Rijn. Dit geldt zeker voor de terugkeer naar ‘normale waterstanden’ (775-1200 cm bij Lobith) gedurende een langere tijd.
In de Maas wordt met behulp van de stuwen en sluizen in Nederland zoveel mogelijk rivierwater vastgehouden. Rivier de Maas reageert sneller op (plaatselijke en regionale) neerslag in het stroomgebied. De effecten van neerslag kunnen ook in deze rivier van korte duur zijn.

 

 

 

  

 

 

Na een week van zeer koude weersomstandigheden was er zondag 4 maart een snelle overgang naar lenteweer. Aan het einde van de dag waren de temperaturen op veel plaatsen al opgelopen tot 10 graden Celsius boven nul.
De afgelopen week maakte de krachtige oostelijke wind het bitter koud. Zelfs de zon kon de temperaturen niet echt verzachten. Alleen beschutting tegen de wind maakte verschil. Door de krachtige wind was op veel plaatsen de vorming van een mooi schaatsijs niet mogelijk. Dun ijs, windwakken en verwaaide grond op het ijs waren de gevolgen.

De lenteachtige temperatuur op zondag was voor velen een aangename verandering. Het biedt mogelijkheden voor een breed scala aan activiteiten in de buitenlucht. Flora en fauna zijn zullen de komende dagen en weken aan een inhaalslag beginnen. En zich snel herstellen van de bitter koude weersomstandigheden.

 

Informatie bij de foto’s: Schaatsen in Munnikenland (omgeving Slot Loevestein) op zaterdag 3 maart en wandelen en fietsen in de Brabantse Biesbosch op zondagmiddag 4 maart.
 

 

 

Activiteiten bij koude weersomstandigheden – Aandachtspunten en tips
De koude weersomstandigheden houden zeker nog een aantal dagen aan. Tot en met de eerste dagen van de maand maart 2018. De aanvoer van koude lucht met een stevige noordoost tot oostelijke luchtaanvoer zorgt ervoor dat de gevoelstemperatuur in de buitenlucht een flink aantal graden lager ligt dan de gemeten temperatuur met de thermometer.
De huidige weersomstandigheden zijn niet uitzonderlijk. In 2005 was er bijvoorbeeld nog een echte koudegolf in de eerste week van maart. Vergelijkbare weersomstandigheden laat in het winterseizoen lijken door de klimaatveranderingen echter minder vaak voor te komen.
Het is koud, maar tegelijkertijd wel prachtig mooi weer. Veel zon en helder. Bovendien zijn de dagen al een stuk langer. Er is ijsvorming die de komende dagen sterker zal worden. Vorming van een stevige ijsvloer op open water blijft echter ongewis. In enkele regio’s is de laatste dagen van februari een laagje sneeuw gevallen. Sneeuwval behoort de hele week tot de mogelijkheden. 

Toch naar buiten met deze koude weersomstandigheden?! Waar moet je op letten? En welke activiteiten liggen voor de hand?
Lees meer over onder meer gevoelstemperatuur en aandachtspunten en tips voor activiteiten bij koude weersomstandigheden >> Koude weersomstandigheden

 

 

 ________________________________© hn - 27 februari 2018 __________________________________

 

 

Tochten in mooie winterse rivierlandschappen

 

De waterstanden in de grote rivieren zijn de tweede week van februari 2018 verder gezakt. Op veel plaatsen langs de rivieren zijn natuur- en landschapsgebieden weer toegankelijk. Een buitenkans om van winterse rivierlandschappen te genieten. Met hier en daar een dun laagje ijs en mogelijk zo af en toe wat (natte) sneeuw zijn rivierlandschappen bijzonder fraai.

De omstandigheden zijn het weekend van 10 en 11 februari en de aansluitende week waarschijnlijk niet altijd even optimaal. Maar toch zullen er ook best goede momenten en dagdelen zijn voor een (korte) fiets en/of wandeltocht. Kies bij voorkeur een periode met niet te veel wind, temperaturen rond het vriespunt, wat zon en bij voorkeur geen/weinig neerslag tijdens de tocht. Zorg voor warme en drooghoudende kleding.

Voor meer informatie over winterse fietstochten >> Fietstochten zonder Winterstop

 

Tip: Op woensdag 14 februari wordt er vanuit Slot Loevestein een struintocht georganiseerd: Struintocht 14 februari. Een wandeltocht van 2 uur voor jong en oud onder begeleiding van een gids. Zie voor meer informatie de website van Slot Loevestein. 

 

Informatie bij de foto’s
De foto’s zijn van dinsdag 6 februari (Munnikenland en Groesplaat) en woensdag 7 februari 2018 (Brabantse Biesbosch). 
Op de bovenste foto worden de kuddes runderen en paarden bijgevoerd met hooi. De grote balen hooi zijn op twee plaatsen in het Munnikenland neergezet. Vlakbij bij Slot Loevestein. De beesten zijn begin deze week van de Wakkere Dijk vertrokken naar de hogere delen rondom het slot. Paarden en runderen kunnen de komende dagen weer op meer plaatsen grazen in het Munnikenland. Op de rechter vierkante foto hebben een aantal paarden gekozen voor een plekje onder de grote bomen langs de Waal. Zie voor meer en voor actuele informatie de website van Staatsbosbeheer en de website van Slot Loevestein.

IJsvorming op de uiterwaarden geeft op veel plaatsen bijzondere plaatjes. Bijvoorbeeld in de Avelingen (omgeving Gorinchem-Schelluinen-Hardinxveld) waar de ondergelopen uiterwaarden van een dun laagje ijs zijn voorzien. Rondom het lager gelegen gebied zijn de hoger gelegen wandelpaden weer toegankelijk. Zie voor algemene informatie over het gebied de website van Staatsbosbeheer.

 

 

De Groesplaat tussen Woudrichem en Sleeuwijk is bij de lagere waterstanden in de Merwede weer toegankelijk. Algemene informatie over het gebied wordt gegeven op de website van het Brabants Landschap.
Tip: Zie voor informatie voor een mooie en afwisselende wandeltocht van circa 5 km tussen Gorinchem, Woudrichem en Sleeuwijk de webpagina Wandelen Uiterwaarden op deze website. Tijdens de tocht wordt wandelen gecombineerd met twee overtochten tussen de genoemde plaatsen. Voor meer informatie >> Wandelroutes Uiterwaarden

 

Let op! Op zondag varen in de winterperiode overwegend geen veerboten vanuit Gorinchem volgens een reguliere dienstregeling tussen de plaatsen. Wel vaart de veertaxi op bestelling. Raadpleeg de website en/of app van Riveer voor actuele informatie. 

Raadpleeg voor mogelijkheden van het voet- en fietsveer tussen Woudrichem en Slot Loevestein het vaarschema op de website. In de wintermaanden is de dienstregeling beperkt. Het veer vaart vooral tijdens de weekenden.

In de Brabantse Biesbosch grazen Schotse Hooglanders in de Noordwaard op de stroken grasland langs de bevroren waterpartijen. De foto is genomen vanaf het fietspad Werkendam - veerboot Brabantse Oever-Kop van ’t Land.

 

 

  ________________________________ © hn - 9 februari 2018 ________________________________

 

 

 

  

Voor de tweede maal deze maand is het rivierpeil van de Rijn gestegen naar waarden boven de 14,00 meter bij Lobith. De hoogste stand is bereikt met 14,20 meter boven NAP op 29 januari. Het waterniveau van de Maas in Nederland is eveneens gestegen. De stijging bleef beperkt.
Sneeuw en regen in de stroomgebieden van Rijn en Maas zorgden in combinatie met hoge temperaturen voor aanzienlijke hoeveelheden rivierwater. Na een daling van het waterpeil in de rivieren de laatste dagen van januari en de eerste dagen van februari zal de komende paar dagen nog een lichte stijging van de waterstanden optreden. Neerslag van afgelopen woensdag en donderdag zorgen hiervoor. De verwachte tussenstand is circa 12,65 meter boven NAP bij Lobith op 4 en 5 februari. De komende (droge) vorstperiode in de tweede week van februari zorgt naar alle waarschijnlijkheid in de tweede week van februari voor een verdere daling van de waterstanden in de stroomgebieden van de Maas en de Rijn.

Met de verwachte vorstperiode in de tweede week van februari veranderen rivierlandschappen in korte tijd in karakteristieke winterlandschappen. Vriest het in de nachten licht en/of matig en blijven temperaturen overdag rond het vriespunt dan treedt al snel ijsvorming in de uiterwaarden op. Uiterwaarden die op veel plaatsen nog gevuld zullen zijn met rivierwater. Mogelijk een unieke kans om dit verschijnsel te ervaren tijdens een fietstocht en/of wandeltocht. En wie weet, is schaatsen hier en daar ook mogelijk.

Korte beschrijving foto’s
De foto’s dateren van zaterdag 27 en dinsdag 30 januari 2018. Het zijn foto’s genomen in de omgeving van Gorinchem-Woudrichem-Slot Loevestein-Werkendam 
De Rode Geuzen en de Konikpaarden in Munnikenland bij Slot Loevestein staan vanwege de hoge waterstanden al meerdere weken op de brede Wakkere Dijk. Te wachten tot ze weer in het gehele gebied kunnen rondlopen. Dat kan nog even duren. Ze worden bijgevoerd.

 

In Woudrichem zijn de meeste traditionele zeilschepen voor de tweede keer deze maand veilig achterin de Historische Haven gelegd.

  

De toegang van de Groesplaat, het uiterwaardengebied tussen Woudrichem en Sleeuwijk staat onder water. Wandelaars zullen moeten wachten op lagere waterstanden.
Langs de Brabantse Biesbosch staat het peil van de Nieuwe Merwede hoger. Het rivierwater loopt nog net niet de drempel over, de Noordwaard in.

  

 

De veerboten tussen Gorinchem en Woudrichem en tussen Gorinchem en Werkendam varen ook bij hogere waterstanden. Op de foto links veerboot op Merwede bij Woudrichem. Rechts de veerboot bij de aanlegplaats in Werkendam.

Let op! Op zondag varen in de winterperiode overwegend geen veerboten vanuit Gorinchem volgens een reguliere dienstregeling tussen de plaatsen. Wel vaart de veertaxi op bestelling. Raadpleeg de website en/of app van Riveer voor actuele informatie. 

Raadpleeg voor mogelijkheden van het voet- en fietsveer tussen Woudrichem en Slot Loevestein het vaarschema op de website. In de wintermaanden is de dienstregeling beperkt.

 

 

Hogere Waterstanden grote rivieren januari 2018 

In de eerste twee weken van januari 2018 was sprake van een aanzienlijke verhoging van de waterstanden in de grote rivieren. Regenval, temperaturen boven nul met smeltende sneeuw in de stroomgebieden van Rijn en Maas zorgden voor een aanzienlijke stijging van  het rivierwater. De hoogste waterstand in Rijn en Waal was op woensdag 10 januari.  Het waterpeil bij Lobith lag toen rond de 14,64 meter boven NAP. De waterstand valt binnen de categorie ‘verhoogde waterstand’ van Rijkswaterstaat. Het is een waterstand die gemiddeld eens in de vijf jaren voorkomt. In januari 2011 stond het waterpeil bij Lobith nog enkele decimeters hoger, rond de 15,00 meter boven NAP.

 

 

Na de hoogste waterstand daalde het water weer snel.  Gunstige omstandigheden voor de afvoer van het rivierwater richting zee beperkten mede de hoge waterstanden in Nederland. Zo was er overwegend weinig wind, die bovendien voornamelijk stroomafwaarts en aflandig waaide. Opstuwing van rivierwater in de Beneden Delta vond nauwelijks plaats.

 

De hoogste waterstanden in de Maas waren al enkele dagen eerder bereikt. De waterstanden waren aanzienlijk verhoogd, maar bleven overwegend binnen de grenzen die gelden voor ‘normaal’.

Na de daling van het waterpeil in de rivieren is vanaf het midden van de derde week in januari weer een aanzienlijke stijging van het waterpeil in met name de Rijn te verwachten. Op 19 januari zijn de stuwen bij Amerongen en Hagestein weer geopend. De stuw bij Driel is geopend gebleven. Maandag (22-1) is voor vrijdag 26 januari de voorspelling van een waterstand bij Lobith van 13,65 meter gegeven. Dit is een meter onder de hoogste stand van twee weken daarvoor. Het is afwachten of het rivierwater in de Rijn deze maand nog verder zal stijgen. 

 

Op deze pagina staan enkele foto's afgebeeld die gemaakt zijn tijdens de periode met hogere waterstanden in de omgeving van Slot-Loevestein(Munnikenland), Woudrichem en Brabantse Biesbosch. Opmerkelijk punt is het verschijnsel dat rivierlandschappen zich snel herstellen na een periode met een 'verhoogde waterstand'.

Op de bovenste foto Munnikenland bij Slot Loevestein(14-1). De paarden grazen op het brede talud van de Wakkere Dijk. Deze kort geleden aangelegde dijk is zeer breed breed van opzet om bij hogere waterstanden voor de grote grazers en andere dieren als uitwijkplaats te kunnen dienen. Op de onderstaande foto (7-1) gaan de paarden in Munnikenland bij het hoger wordende rivierwater al grazend richting hoger gelegen graslanden. De volgende dag zullen ze samen met de runderen verplaatst worden naar het gebied van de Wakkere Dijk.

Op de twee naast elkaar geplaatste foto's, Woudrichem bij een verhoogde waterstand op donderdag 11-1. Op de linker foto de toegang tot de Historische Haven. Vanwege de hoge waterstanden zijn alle schepen een 300 meter verder, achterin de haven gelegd. Op de rechter foto legt de veerboot aan bij de Waterpoort. 

Op de twee foto's daaronder, opnamen vanaf eenzelfde plaats op de dijk langs de Afgedamde Maas. De kijkrichting is Munnikenland en Slot Loevestein. De eerste foto is van donderdag 11-1. De tweede foto van zondag 14-1. Dat rivierlandschappen zeer snel kunnen veranderen wordt eveneens duidelijk op de twee daaronder afgebeelde foto's van de Groesplaat tussen Woudrichem en Sleeuwijk. Na enkele dagen (11-1 en 14-1) is in het kort daarvoor ondergelopen uiterwaardengebied weer voorzichtig te wandelen.

De twee laatste twee foto's laten zien dat de ondergelopen paden in de Noordwaard van de Brabantse Biesbosch na een periode met de hogere waterstanden weer te gebruiken zijn voor fietstochten. De foto's dateren van zondag 21 januari. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

________________________________© hn - 22 januari 2018 __________________________________